Temel Linux/Ubuntu/Pardus komutları
Linux Sistem Bilgisi Komutları
sudo reboot Yeniden Başlat (restart)
shutdown -h now Kapat (poweroff/shut down)
uname -a Linux sistem bilgilerini görüntüler
uname -r Çekirdek sürüm bilgilerini görüntüler
uptime Sistemin ne kadar süredir çalıştığını gösterir
hostname Ana bilgisayar adını gösterir
hostname -I Ana bilgisayarın IP adreslerini görüntüler
last reboot Sistem yeniden başlatma geçmişini gösterir
date Geçerli tarih ve saati gösterir
cal Bu ayın takvimini gösterir
w Kimin çevrimiçi olduğunu gösterir
whoami Kimin (kullanıcı adı) giriş yaptığını gösterir
service apache2 status apache servis durumunu gösterir
service mysql restart mysql servisini yeniden başlatır
service apache2 start apache servisini başlatır
Linux Donanım Bilgisi Komutları
dmesg # Çekirdek arabelleğindeki mesajları görüntüler
cat /proc/cpuinfo # CPU bilgilerini görüntüler
cat /proc/meminfo # Bellek bilgilerini görüntüler
free -h # Toplam, boş ve kullanılan belleği görüntüler
lspci -tv # PCI aygıtları gösterir
lsusb -tv # USB aygıtları gösterir
dmidecode # BIOS’tan DMI/SMBIOS bilgisini görüntüler
hdparm -i /dev/sda # sda disk hakkında bilgileri gösterir
hdparm -tT /dev/sda # sda disk üzerinde bir okuma hızı testi yapar
badblocks -s /dev/sda # sda diskte okunamayan blokları test eder
Linux Performans ve İstatistik Komutları
top En önemli süreçleri görüntüler ve yönetir
htop Etkileşimli süreç görüntüleyici
mpstat 1 İşlemci ile ilgili istatistikleri görüntüler
vmstat 1 Sanal bellek istatistiklerini görüntüler
iostat 1 I/O istatistiklerini görüntüler
tcpdump -i eth0 eth0 arabirimindeki tüm paketleri yakalar ve görüntüler
lsof # Sistemdeki tüm açık dosyaları listeler
lsof -u user@ Kullanıcı tarafından açılan dosyaları listeler
watch df -h Periyodik güncellemeleri gösteren “df -h” komutunu yürütür
Linux Kullanıcı Bilgileri ve Yönetimi Komutları
id Mevcut kullanıcınızın kullanıcı ve grup kimliklerini görüntüler
last Sisteme en son giriş yapan kullanıcıları görüntüler
who Sisteme kimin giriş yaptığını gösterir
groupadd test “test” adında bir grup oluşturur
useradd -c "ip adresim" -m ipadresim “ip adresim” açıklamasıyla ipadresim adında bir hesap ve kullanıcının ana dizinini oluşturur
userdel ipadresim ipadresimhesabını siler
usermod -aG test ipadresim ipadresim hesabını test grubuna ekler
passwd ipadresim ipadresim kullanıcısının şifresini değiştirir
Linux Dosya Ve Dizin Komutları
ls -al Tüm dosyaları ayrıntılı bir liste formatında gösterir
pwd Mevcut çalışma dizinini gösterir
mkdir directory Bir dizin oluşturur
rm file Dosyayı kaldırır (siler)
rm -r directoryDizini ve içeriğini yinelemeli olarak kaldırır
rm -f file Onay istemeden dosyanın kaldırılmasını zorlar
rm -rf directory Dizini yinelemeli olarak zorla kaldırır
cp dosya1 dosya2 Dosya1’i dosya2’ye kopyalar
cp -r source_directory destination Kaynak_dizini yinelemeli
olarak hedefe kopyalar. Hedef varsa, kaynak_dizini hedefe kopyalar, aksi takdirde kaynak_dizinin içeriğiyle hedefi oluşturur.
mv dosya1 dosya2@ Dosya1’i dosya2’ye yeniden adlandırır veya taşır. Dosya2 mevcut bir dizinse, dosya1’i dosya2 dizinine taşır
ln -s /path/to/file linkname Linkname için sembolik link oluşturur
touch file Boş bir dosya oluşturur veya dosyanın erişim ve değişiklik zamanlarını günceller.
cat file Dosyanın içeriğini görüntüler
less file Bir metin dosyasına göz atar
head file Dosyanın ilk 10 satırını gösterir
tail file Dosyanın son 10 satırını gösterir
tail -f file Dosyanın son 10 satırını görüntüler ve dosyayı büyüdükçe takip eder
Linux Süreç Yönetimi Komutları
ps Şu anda çalışan işlemleri görüntüler
ps -ef Sistemde şu anda çalışan tüm işlemleri görüntüler
ps -ef | grep processname processname için işlem bilgilerini görüntüler
kill pid pid işlem kimliğiyle işlemi sonlandırır
killall processname İşlem ismiyle tüm işlemleri sonlandırır
program & Programı arka planda başlatır
bg Durdurulan veya arka plandaki işlemleri gösterir
fg En son arka plandaki işlemi ön plana çıkarır
fg n n işlemini ön plana çıkarır
Linux Dosya İzin Komutları
Execute: Çalıştırma
Write:Yazma
Read: Okuma
User: Kullanıcı
Group: Grup
Other: Diğerleri
All: Hepsi
Örnek
U G W
rwx rwx rwx chmod 777 filename
rwx rwx r-x chmod 775 filename
rwx r-x r-x chmod 755 filename
rw- rw- r— chmod 664 filename
rw- r— r— chmod 644 filename
U = User G = Group W = World r = Read w = write x = execute – = no access
Linux Ağ Komutları
ifconfig -a Tüm ağ arayüzlerini ve ip adresini gösterir (Bazı dağıtımlarda net-tools paketi yüklenmelidir)
ifconfig eth0 eth0 adresini ve ayrıntılarını gösterir
ethtool eth0 Ağ sürücüsü ve donanım ayarlarını sorgular veya kontrol eder
ping host Ana bilgisayara ICMP yankı isteği gönderir
whois domain Alan adı whois bilgilerini gösterir
dig domain Alan adı DNS bilgilerini gösterir
dig -x IP_ADDRESS IP adresine karşılık gelen alan adını bulur
host domain Etki alanı için DNS ip adresini gösterir
hostname -i Ana bilgisayarın ağ adresini görüntüler
hostname -I Tüm yerel ip adreslerini gösterir
wget http://ip-adresim.net/file http://ip-adresim.net/file adresindeki dosyayı indirir
netstat -nutlp Dinlenen tcp ve udp bağlantı noktalarını ve ilgili programları görüntüler
Linux Arşiv (Tar Dosyalari) Komutları
tar cf archive.tar directory tar uzantılı archive.tar sıkıştırılmış dosyasını oluşturur
tar xf archive.tar Archive.tar’dan içeriği çıkartır
tar czf archive.tar.gz directory Archive.tar.gz adında bir gzip sıkıştırılmış tar dosyası oluşturur
tar xzf archive.tar.gz Sıkıştırılmış bir gzip tar dosyasını ayıklar
tar cjf archive.tar.bz2 directory bzip2 sıkıştırmalı bir tar dosyası oluşturur
tar xjf archive.tar.bz2 Bir bzip2 sıkıştırılmış tar dosyasını ayıklar
zip -r file.zip /folder klasörü gezerek zipler
Linux Paket Kurulum Komutları
apt search keyword Anahtar kelimeye göre bir paket arar
apt install package Paketi kurar
apt info package Paketle ilgili açıklama ve özet bilgileri görüntüler
dpkg -i package.deb Paketi package.deb adlı yerel dosyadan yükler
tar zxvf sourcecode.tar.gz Yazılımı kaynak koddan yükler
Linux Arama Komutları
grep pattern file Dosya içinde pattern arar
grep -r pattern directory Dizinde pattern için yinelemeli arama yapar
locate name Dosya ve dizinleri ada göre bulur
find /home/john -name 'prefix*' /home/john’da “prefix” ile başlayan dosyaları bulur
find /home -size +100M /home’da 100 MB’tan büyük dosyaları bulun
Linux Ssh Bağlantısı
ssh host Yerel kullanıcı adınız ile sunucuya bağlanır
ssh userhost@ Kullanıcı(user) olarak ana bilgisayara bağlanır
ssh -p port userhost@ Bağlantı noktasını kullanarak ana bilgisayara bağlanır
Linux Dosya Transferi Komutları
scp file.txt server:/tmp file.txt dosyasını sunucudaki /tmp klasörüne güvenli bir şekilde kopyalar
scp server:/var/www/*.html /tmp *.html dosyalarını sunucudan yerel /tmp klasörüne kopyalayın.
scp -r server:/var/www /tmp Tüm dosya ve dizinleri yinelemeli olarak kopyalar
rsync -a /home /backups/ Dosyaları /home ile /backups/home arasında senkronize eder
rsync -avz /home server:/backups/ Dosyaları/dizinleri, sıkıştırma etkinken yerel ve uzak sistem arasında senkronize eder
Linux Disk Kullanımı Komutları
df -h Bağlı dosya sistemlerinde boş ve kullanılmış alanı gösterir
df -i Bağlı dosya sistemlerinde boş ve kullanılmış düğümleri gösterir
fdisk -l Disk bölümlerinin boyutlarını ve türlerini görüntüler
du -ah Tüm dosyalar ve dizinler için disk kullanımını okunabilir biçimde görüntüler
du -sh Geçerli dizindeki toplam disk kullanımını göster
Linux Dizinlerde Gezinme Komutları
cd.. Dizin ağacında bir seviye yukarı çıkmak için kullanılır
cd $HOME dizinine gider
cd /etc /etc dizinine geçer
Linux Diğer Komutlar
mv /home/user/oldname /home/user/newname klasör yeniden adlandırma
du -hs /folder -> klasör boyutunu gösterme -h okunabilir gösterme -s özet gösterme
chown owner:group tmpfile -> Dosyanın sahip ve grubunu değiştirme
5 dakikada bir çalışan zamanlanmış görev ekleme
PATH=/usr/sbin:/usr/bin:/sbin:/bin çalışılacak yeri belirle
*/5 * * * * service mysql start mysql servisini başlat
Güncelleme yükleme
sudo apt-get update güncelleme listesini çeker
sudo apt-get upgrade güncellemeleri yükler
sudo apt-get dist-upgrade sadece yeni güncellemeleri yükler
find /home/admin/web/ip-adresim.net -type f -size +49b -exec ls -lh {} \; dizindeki 49 byte üzeri dosyaları bulun
df -h disk kullanımını göster